Çocuk Yaşta Erken ve Zorla Evlilikler

Birleşmiş Milletler bir şiddet türü olarak kabul edilen çocuk yaşta, zorla ve erken evliliklerin önlenmesi için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor.

Birleşmiş Milletler Türkiye, CIFAL Istanbul, UNITAR ve Bahçeşehir Üniversitesi ortak etkinliğinde Çocuk Yaşta Erken ve Zorla Evlilikler (ÇEZE) konuşuldu.

CIFAL İstanbul, UNITAR’ın Direktörü Doç. Dr. Ahmet Aydemir moderatörlüğünde gerçekleştirilen webinarda Birleşmiş Milletler Çocuk Yaşta Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Ortak Programını yürüten UNICEF, IOM, UNFPA, UN Women, UNHCR temsilcileri konunun öneminin altını çizen konuşmalar yaptı ve ortak program sonucu neler yapıldığını anlattılar. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aslı Makaracı Başak da Türk hukukunda evlilik yaşını açıklayarak webinara katkıda bulundu.

Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesine Yönelik Birleşmiş Milletler Ortak Programının genel amacı kız çocuklarını, oğlan çocuklarını ve risk altında bulunan tüm yetişkinleri çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklerden ve bu evliliklerin olumsuz sonuçlarından korumaktır.

UNICEF Türkiye Çocuk Koruma Sorumlusu Özle Koyuncu webinarda yaptığı konuşmada 2030 yılına kadar 120 milyon kız çocuğunun çocuk yaşta evlendirileceğinin tahmin edildiğinin altını çizdi ve halen dünyada genç kadınların yüzde 21’inin 18 yaşından önce evlendirildiğini kaydetti.  Koyuncu çocuk yaşta erken ve zorla evliliklerin günümüzde devam etmesinin sebepleri arasında; ekonomik problemler, sosyal normlar, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kaliteli eğitime erişimde kısıtlılık gösterildiğini kaydetti.

Bahçeşehir Üniversitesinden öğrencilerin ilgiyle takip ettiği webinarda söz alan BM Nüfus Fonu UNFPA ÇEZE Proje Yöneticisi Emine Kuzutürk Savaş, 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasına göre çocuk yaşta erken ve zorla evliliklerin tüm ülkede mevcut olduğunu ancak Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yüzde 23 ile en yüksek oranda görüldüğünü kaydetti.

15-19 yaş arasındaki kız çocuklarının başlıca ölüm sebepleri arasında gebelik ve doğuma bağlı komplikasyonların yer aldığını belirten Emine Kuzutürk ÇEZE’lerin sağlık yönünden çok ciddi riskler ve olumsuz sonuçlar oluşturduğuna dikkat çekti.

Emine Kuzutürk ortak BM programı kapsamında Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler konusuyla ilgili Türkiye’de üretilmiş ve/veya kullanılmakta olan materyallerin https://www.cocukyastaevliligeson.org/ websitesinden erişilen "Materyal Veritabanı"nında derlendiğini belirtti.

Webinarda BM Kadın Birimi UN Women ÇEZE Proje Koordinatörü Duygu Erseçen erkeklerin çocuk yaşta erken ve zorla evlilikler algısı konusunda Türkiye’de ilk defa yapılan araştırmanın sonuçlarını anlattı.  Araştırmaya katılan örneklemin yüzde 25’i bir kız çocuğunun 15 yaşından sonra çocuk sayılmayacağını düşünüyor.

Çocukları kız veya oğlan çocuğu fark etmeksizin erken yaşta evlenmeye yönlendirenler arasında en çok babalar, ve onları takiben anneler ve aile büyükleri yer alıyor. Araştırmaya katılanların çoğunluğu 18 yaşından önce evlililiğin cezası olduğunu biliyor.

Erseçen ÇEZE konusunda davranış değişikliğinin toplumsal cinsiyet algısının değişimi ve dönüşümü ile mümkün olabileceğinin altını çizdi.

UN Women'ın söz konusu çalışmasına ulaşmak için: Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklere İlişkin Erkek Algısı . 

Webinarda Türk Hukukunda evlilik yaşını Bahçeşehir Üniversitesinden Prof. Dr. Aslı Makaracı Başak anlattı. Başak 18 yaşından önce evlenmelerde hakimin karar verici merci olduğunu vurguladı.

Uluslararası Göç Örgütü yetkilisi Anastasia Sağlam da yaptığı konuşmada ÇEZE’lerin bir tür insan ticareti olarak kabul edildiğinin altını çizdi. Sağlam zorla evliliklerin cinsel istismar, zorla çalıştırılma ev esareti gibi başka istismar türleri için riskleri arttırdığını söyledi. Sağlam insan ticaretinin modern bir kölelik şekli olduğunu da ifade etti.

Webinara BM Mülteci Örgütü UNHCR’dan katılan Derya Köksal Türkiye’de koruma altında olan yaklaşık 1.5 milyon Suriyelinin 18 yaş altında olduğunu hatırlattı. Köksal yapılan bir araştırmaya göre t15-49 yaş grubundaki Suriyeli kadınlardan 15-19 yaş grubundaki Suriyeli kızların yüzde 13.4’ü 15 yaşında evlenmiş olduğunun, 20-24 yaş grubundaki Suriyeli kadınların yüzde 9.2’sinin 15 yaşında ve yüzde 44’ünün 18 yaşında evlendiğinin görüldüğünü söyledi.

Webinar sırasında katılımcılarla UNFPA’in hazırladığı Çocuk Yaşta Evliliklere habercilerin dikkat çektiği video ve Rap sanatçısı Şahıs’ın UN Women tarafından desteklenen Türkiye’de çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklere dikkat çekmek için yeni yayınladığı rap şarkısı “Onlar çocuk, gelin değil” klibi paylaşıldı.