COVID-19 süresince babalar ev ve bakım işlerinde sorumluluk alıyor

Anne Çocuk Eğitim Vakfı ‘nın Baba Destek Programı’na (BADEP) katılan babalar, COVID-19 dolayısıyla evde oldukları zamanı çocuklarıyla geçiriyor, ev ve bakım işlerinde daha fazla sorumluluk alıyor.

AÇEV’in Baba Destek Programı geçtiğimiz yıl Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin (UN Women) Avrupa Birliği desteğiyle yürüttüğü kadınlara yönelik şiddetin sona erdirilmesi bölgesel programı “Normların Uygulanması, Zihniyetlerin Değiştirilmesi” kapsamında desteklendi. AÇEV’in 1996’dan bu yana uyguladığı BADEP, babayı; çocuğa yakın olduğu ve etkileşim kurduğu bir ortamın oluşması için sorumluluk almasını için destekliyor. Çocuk ihmal ve istismarı ile aile içi şiddeti önleyerek demokratik aile ortamının kurulabilmesi için farkındalık ve beceri geliştirmeyi amaçlıyor. Proje, Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin bölgesel programının ikinci aşaması kapsamında da faaliyetlerini sürdürecek.

2019 yılında Baba Destek Programına katılan 800’den fazla baba, COVID-19 döneminde ev ve bakım işlerinde daha fazla sorumluluk alıyor, çocuklarıyla daha fazla zaman geçiriyor. Babalar aynı zamanda sosyal medyada birbirlerine meydan okuyarak diğer babalara da örnek oluyor.

Programa katılan Yüksel Bayer, 8 yaşında bir kız ve 7 yaşında bir erkek çocuğu babası. Bayer konuyla ilgili olarak şunları söylüyor:

“İşimden dolayı çocuklarımı çok az görebiliyorum. İki çocuğum var. 2019 yılı Eylül ayında, AÇEV’in Baba Destek Programı’na başladım. 13 hafta boyunca haftada bir gün akşamları 15 baba, çocuklarımızla ilgili konularda ve ev içindeki sorumluluklarımızla ilgili konuştuk. Orada fark ettim ki işimin de etkisiyle çocuklarımla hiç zaman geçiremiyorum. Onlarla oyun oynayıp, evde veya dışarda yanlarında olamıyorum. Hatta çocuklarımıza örnek olacaksak, eşim ile de sorumluluklarımızı eşit olarak paylaşmamız gerektiğini fark ettim. Programa başlar başlamaz her hafta verilen çocuk etkinliklerini ve konuştuklarımızı evde uygulamaya başladım. Çocuklarımla ve eşimle olan sıcaklığımız arttı. Koronavirüs nedeniyle şimdi işe gidemiyorum ve 3 haftadır çocuklarımla ve eşimle birlikte evdeyiz. Ev içinde kendimize zamanlar planladık. Bunlardan birisi de oyun saatiydi. Orada dağıtılan etkinlikleri tekrar uygulamaya başladık. Hatta birlikte yeni oyunlar buluyoruz ve ailecek oynuyoruz. Çocuklarla birlikte evde çiçek ektik ve birlikte büyümesini izliyoruz. Ev işlerini eşimle birlikte yapıyoruz. Mesele evi o süpürüyor ben siliyorum. Bu günleri sağlıklı geçirmek için ailecek elimizden geleni yapıyoruz.”

3-6 ve 7- 11 yaşları arasında çocuğu olan babalar için geliştirilen Baba Destek Programı’nın gönüllü eğitimcileri ve mezunları, ilgili babalık mesajlarını yaygınlaştırmak için savunuculuk yapıyor. AÇEV Babalık Çalışmaları Birimi Direktörü Hasan Deniz ise şunları söylüyor: “COVID-19 salgını başladıktan sonra, Baba Destek Programı eğitimcileri, AÇEV’in içerik katkısı ile farklı çevrimiçi kanallardan babalara destek vermeye devam etti. Covid 19’a yönelik alınan tedbirler nedeniyle yarım kalan BADEP kurslarının katılımcılarına çocukları ile birlikte evde yapabilecekleri baba çocuk etkinliklerini yönlendirdiler, programın geri kalan oturumlarının özetlerini paylaştılar ve bu süreçte babaların babalık becerilerini nasıl geliştireceklerine dair önerilerde bulundular. Bunların yanı sıra, uzaktan eğitim süreçlerinde babaların çocuklarını destekleyebilmeleri ve bu konudaki sorumluluğun anneyle paylaşabilmesi için öneriler paylaştılar. Tüm ailenin bir arada olduğu bu günlerde, babaların çocuklarıyla karşılıklı ve yakın ilişki kurabilmeleri konusunda yaralanabilecekleri yöntem ve yaklaşım önerilerinde bulundular. Yüz yüze BADEP eğitimin durmak zorunda olduğu ve çocukların sokağa çıkamadığı bu dönemde babaların çocukların gelişimini ve iyilik halini destekleyecek bir ev ortamının sağlanması için babalarla her türlü desteği ve etkileşimi sürdürmeye devam ettik.”

Program kapsamında daha önce oluşturulan WhatsApp grupları da bu dönemde hareketlendi, babalar arasındaki etkileşim arttı. Birçok baba çocuklarıyla yapboz yaparken, oyun oynarken, ya da temizlik, yemek gibi ev işlerini yaparken fotoğraflarını ve videolarını çekiyor. Hasan Deniz, “Babalar hem WhatsApp gruplarında hem de sosyal medya hesaplarında çektikleri video ve fotoğrafları paylaşıyor, diğer babaların da aynısını yapması konusunda teşvik ediyor” diyor.  

TÜİK, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği araştırmasına göre Türkiye’de kadınlar ücretsiz bakım ve ev işlerine 4.3 saat ayırırken, erkekler 0,9 saat ayırıyor. “Normların Uygulanması, Zihniyetlerin Değiştirilmesi” adlı bölgesel programının yöneticisi Yolanda Iriarte konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söylüyor: “COVID-19  küresel bir salgın olmadan önce, kadınlar bakım ve ev işlerine neredeyse beş kat zaman ayırıyordu. Salgın, bakım işlerine ayrılan zamanı artırdı ve bu durum mevcut eşitsizlikleri derinleştirdi. Baba Destek Programı aracılığıyla, ev işleri ve çocuk bakım sorumlulukları konusunda eşit sorumluluk almaları konusunda erkeklere ilham vermeyi istiyoruz.”

Programa Bursa’dan katılan Ali Ekber Balku, “AÇEV tarafından paylaşılan bir oyunu oynadık. Çocuklarla oynamak çok eğlenceli. En az onlar kadar eğlendim. İnanılmaz bir hayal güçleri var” diyor.

Programa Manisa’dan katılan program eğitimcisi, sınıf öğretmeni Tüncay Kenci ise programın faydalarını ve COVID-19 günlerinde neler yaptıklarını şöyle anlatıyor: “2019 yılında AÇEV’in Baba Destek Programı eğitimcisi oldum. Ve her dönem Baba Destek Programı açıyorum. Bu programın, hem öğrencilerimle hem kendi çocuklarımla olan iletişimime çok katkısı oldu. Program sırasında, diğer babalarla konuştukça kendi babalığımı sorgulamaya ve çocuklarımla daha kaliteli zaman geçirmenin yollarını aramaya başladım. Çocukların gelişim alanlarını destekleyecek farklı oyunlar araştırmaya başladım. Ve birçok oyunu sınıfımdaki öğrencilere ve kendi çocuklarıma taşımaya başladım. Hatta bir sosyal medya hesabı oluşturarak etkinlikleri topluma yaymaya başladım. Korona günlerinde bu etkinlikler benim ve çocuklarımın çok işine yaradı. Grubuma devam eden birçok baba ile hem AÇEV’in etkinliklerini uyguluyoruz hem de yeni etkinlikler geliştiriyoruz. Birçok baba da etkinlikleri benimle ve diğer babalarla paylaşıyorlar.”