BM Güvenlik Konseyi’nden Gazze'de 'acil ateşkes' kararı

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Gazze'de Ramazan ayı boyunca derhal ateşkes talep eden ve tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması çağrısında bulunan kararı kabul etti.

Bu karar İsrail’in Gazze Şeridi'ne başlattığı askeri saldırılardan bu yana Güvenlik Konseyinin ilk açık ateşkes çağrısı olma özelliğini taşıyor.  Geçtiğimiz Ekim ayında Hamas ve diğer Filistinli grupların İsrail'in güneyindeki yerleşim yerlerine karşı başlattığı ve 1200'den fazla kişinin öldüğü ve 250'den fazla kişinin rehin alındığı acımasız saldırının ardından İsrail Gazze’ye karşı askeri operasyon başlatmıştı. İsrail’in saldırılarında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 32 binden fazla Filistinli öldü, yaklaşık 1.7 milyon Filistinli yerinden edildi ve saldırılar nedeniyle bölgede büyük bir yıkım yaşanıyor. 

15 üyeli BM Güvenlik Konseyi, Gazze kriziyle ilgili bir karar tasarısını kabul etmek için daha önce yaptığı dört girişimde başarısız olmuştu; son olarak 22 Mart tarihinde konseyin daimi üyelerinden Çin ve Rusya, ABD’nin öncülük ettiği bir öneriyi veto etmişti.

Daha önceki üç Konsey metnini veto eden ABD bugün çekimser kalarak tasarının geçmesine izin verdi. Washington'un tutum değişikliğinin Konsey üyeleri arasında hafta sonu yapılan yoğun müzakerelerin ardından geldiği bildiriliyor. 

Konsey'in bu kararı, Genel Sekreter António Guterres'in yıllık dayanışma gezisi kapsamında bölgeyi ziyaret ettiği sırada gelmiş oldu. Guterres 23 Mart günü Mısır ile Gazze arasındaki Refah sınır kapısında gazetecilere yaptığı açıklamada, Gazze'deki koşulları "ahlaki bir rezalet" olarak nitelendirmiş ve Gazze'ye umutsuzca ihtiyaç duyulan yardımların "akıtılabilmesi" için acil insani ateşkes çağrısında bulunmuştu. 

BM Güvenlik Konseyi’nin ateşkesi kararının hemen ardından sosyal medya platformu x’de yaptığı açıklamada Guterres “Güvenlik Konseyi Gazze konusunda uzun zamandır beklenen ve derhal ateşkes ilan edilmesini ve tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını talep eden bir kararı onayladı. Bu karar uygulanmalıdır. Uygulanmaması affedilemez” ifadelerini kullandı. 

Güvenlik Konseyi'nin talepleri

14 lehte ve bir çekimser (ABD) oyla kabul edilen 2728 (2024) sayılı kararda, Ramazan ayının geri kalanında tüm tarafların saygı göstereceği ve "kalıcı ve sürdürülebilir bir ateşkese yol açacak" acil bir ateşkes talep ediliyor.  

Kararda ayrıca tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması ve tıbbi ve diğer insani ihtiyaçlarının karşılanması için insani erişimin sağlanması çağrısında bulunuluyor. 

Kararda taraflardan, alıkoydukları tüm kişilerle ilgili olarak uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymaları talep ediliyor. 

Sivillerin korunması

Güvenlik Konseyi kararı ayrıca Mısır, Katar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından sürdürülen ve çatışmaların durdurulması, rehinelerin serbest bırakılması ve insani yardımın sağlanması ve dağıtımının arttırılmasını amaçlayan diplomatik çabaları da takdirle karşıladı. 

Ayrıca, tüm tarafların uluslararası hukuk çerçevesindeki yükümlülüklerine uymaları talebini yineledi ve sivillere ve sivil nesnelere yönelik tüm saldırıları, sivillere yönelik şiddet ve düşmanlıkları ve terör eylemlerini şiddetle kınadı. 

Kararda rehin almanın uluslararası hukuk uyarınca yasak olduğu da hatırlatıldı. 

Kararın hükümleri uyarınca Konsey, "Gazze Şeridi'nin tamamında insani yardım akışının genişletilmesi ve sivillerin korunmasının güçlendirilmesine yönelik acil ihtiyacı" vurguladı ve "insani yardımın geniş ölçekte sağlanmasının önündeki tüm engellerin kaldırılması talebini" yineledi.