Tüberkülozu 2030 yılına kadar bitirmek için yeni küresel eylem taahhüdü

Dünya liderleri, sivil toplum temsilcileri ve diğer paydaşlar, BM Genel Merkezinde Cuma günü düzenlenen oturumda 2030 yılına kadar tüberkülozu (TB) sona erdirme çabalarını ilerletecek bir deklarasyonu onayladı.

Deklarasyon, önümüzdeki beş yıl için insanların yüzde 90'ına TB önleme ve bakım hizmetleriyle ulaşılmasını, hastalığa yakalananlara sosyal yardım paketleri sağlanmasını ve en az bir yeni aşının ruhsatlandırılmasını içeren iddialı yeni hedefleri kapsıyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ne göre TB, COVID-19'dan sonra dünya çapında ikinci önde gelen öldürücü bulaşıcı hastalık ve yalnızca 2021'de yaklaşık 1,6 milyon ölüme neden oldu. Mevcut tek aşı ise bir asırdan daha eski.

Bir katili yenme

BM Genel Kurul Başkanı Dennis Francis, "İnsanoğlunu aya göndermekten dünyayı parmaklarımızın ucuna getirmeye kadar kaydettiğimiz onca ilerlemeden sonra neden günde 4 bin 400'den fazla insanın ölümüne neden olan önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalığı yenemedik?" dedi.

Tüberküloz binlerce yıldır insanlığın başına bela olmuş, beyaz veba ve verem gibi çeşitli isimlerle anılmıştır.

Bakterilerden kaynaklanır ve esas olarak akciğerleri etkiler ve tedavisi antibiyotiklerle yapılır.  Yeni aşıların geliştirilmesini ve adil kullanımını kolaylaştırmak üzere kurulan bir DSÖ konseyi bu hafta ilk kez toplandı.

Kişisel bir taahhüt

TB salgınını ortadan kaldırmak, on yılın sonunda daha adil ve yeşil bir küresel geleceğin yol haritası olan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın (SKA'ların) sağlık hedefleri arasında yer alıyor.

Beş yıl önce ülkeler 40 milyon kişiye TB tedavisi sunma hedefi koymuş ve 34 milyon kişiye ulaştı. Ayrıca 30 milyon kişiye önleyici tedavi sağlamayı hedeflemişlerdi ancak bu hedef yarı yarıya gerçekleşti.

BM Genel Sekreter Yardımcısı Amina Mohammed, tüberkülozun başlıca sebepleri olan yoksulluk, yetersiz beslenme, sağlık hizmetlerine erişim eksikliği, HIV enfeksiyonlarının yaygınlığı, diyabet, ruh sağlığı ve sigara kullanımıyla mücadele için harekete geçilmesi çağrısında bulundu.

Hastalığı çevreleyen damgalamanın da azaltılması gerektiğini, böylece insanların ayrımcılık korkusu olmadan yardım alabileceklerini belirten Mohammed, hükümetlerin TB taraması, önleme ve tedaviyi içeren evrensel sağlık hizmetlerini sağlamaları gerektiğini sözlerine ekledi.

Mohammed ayrıca küresel mücadeleyi desteklemek için kendi nedenini de anlattı.

"Benim taahhüdüm kişisel hikayemdir: 37 yıl önce bu hafta babamı 50 yaşında TB'den kaybettim" dedi.  "Bugün teşhis ve tedavi için gerekli araçlara sahibiz ve şu anda ihtiyacımız olan şey bir aşı. Gelin tüberkülozu şimdi bitirelim. Bu mümkün” dedi.

'Son bölüm'

DSÖ başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, katılımcıların sık sık "Tüberküloza son, evet yapabiliriz!" sloganları attığı salondaki "inanılmaz" enerjiyi övdü

Toplantı öncesinde oybirliğiyle kabul edilen siyasi deklarasyonu memnuniyetle karşıladı.  Bildiri, 193 Üye Devletin tamamını kapsayan ve BM'nin en temsili organı olan Genel Kurul'a sunulacak.

"Binlerce yıldır atalarımız ne olduğunu, nedenini ve nasıl durdurulacağını bilmeden tüberkülozdan acı çekti ve öldü" dedi.

Ghebreyesus, ”Bugün, onların sadece hayal edebilecekleri bilgi ve araçlara sahibiz.  Siyasi kararlılığımız var.  Ve insanlık tarihinde hiçbir neslin sahip olmadığı bir fırsata sahibiz: veremin hikayesinde son bölümü yazma fırsatı” dedi.