Yemen: BM, çürüyen tankerden bir milyon varil petrolün çıkarılmasını tamamladı

Yemen açıklarında paslanan bir süper tankerden bir milyon varilin üzerinde ham petrolün çıkarılmasına yönelik BM öncülüğündeki operasyon Cuma günü güvenli bir şekilde tamamlanarak Kızıldeniz'de büyük bir sızıntı tehdidinin önüne geçildi.

BM Genel Sekreteri António Guterres, FSO Safer'deki petrolün başarılı bir şekilde yedek bir gemiye aktarılması ve böylece "muazzam bir çevresel ve insani felaketin önlenmesi" haberini memnuniyetle karşıladı.

FSO Safer 1976 yılında bir süper tanker olarak inşa edilmiş ve on yıl sonra yüzen bir petrol konteynırına dönüştürülmüştü.

Bölge için risk

Tanker 2015 yılında patlak veren iç savaşın ardından Kızıldeniz'deki Hudaydah limanı açıklarında terk edilmişti. Çatışmalardan önce Ma'rib çevresindeki sahalardan petrol depolamak ve ihraç etmek için kullanılıyordu, ancak çatışmalar nedeniyle petrol üretimin yanı sıra geminin bakımı da yapılamadı.

BM, eskiyen tankerin Yemen ve daha geniş bir bölge için oluşturduğu tehlike konusunda defalarca uyarıda bulunmuştu; zira tanker sızıntı yapma, parçalanma ya da patlama riski taşıyordu ve bu da feci çevresel ve insani sonuçlara yol açabilirdi.

Olası bir petrol sızıntısı sadece bölgedeki tüm limanların kapanmasına neden olacak ve 21 milyondan fazla insanın -nüfusun %80'i- yardıma muhtaç olduğu bir ülkede gıda, yakıt ve diğer hayat kurtarıcı malzemelerin sevkiyatının kesilmesine yol açacaktı.

'Gurur verici bir an'

Kitlesel fonlama kampanyası da dâhil olmak üzere iki yıl süren bağış toplama sürecinin ardından, BM kurtarma ekibi 25 Temmuz'da FSO Safer'den yedek gemiye petrol pompalamaya başladı. Bu iki aşamalı planın bir parçasıydı.

Bu, Boskalis'in bir yan kuruluşu olan önde gelen deniz kurtarma şirketi SMIT'in Mayıs ayında başlayan saha hazırlıklarını takip etti.  Operasyonu SMIT ile sözleşme imzalayan BM Kalkınma Programı (UNDP) yürütüyor.

"UNDP Yöneticisi Achim Steiner şunları söyledi: "Bugün, uzun süren çatışmaların ardından zaten kırılgan durumda olan bir ülkede bir felaketi önlemek için geçtiğimiz aylar ve yıllar boyunca yorulmadan çalışan BM Sistemindeki pek çok kişi ile bağışçılarımız ve ortaklarımız için gurur verici bir an.

"Hala yapılması gereken işler var, ancak bugün bir sızıntı tehdidinin önlendiğini güvenle söyleyebiliriz" diye ekledi.

İki aşamalı süreç

FSO Safer'de sıkışan 1.14 milyon varil petrolün mümkün olduğunca büyük bir kısmı çıkarıldı. Bununla birlikte, orijinal petrolün yüzde ikisinden daha azı, son temizlik sırasında çıkarılacak olan tortu ile karışmış halde kaldı.

Operasyonun ikinci aşamada.  FSO Safer sonunda bir tersaneye çekilecek ve hurdaya çıkarılacak.

Genel Sekreter, BM'nin toplam maliyeti 140 milyon doların üzerinde olan ve halen 20 milyon dolara ihtiyaç duyulan operasyonu tamamlama kararlılığını bir kez daha teyit etti.

"Operasyonun başarısı için kritik öneme sahip olan Yemenli yetkililere şükranlarını ifade etti. BM sözcü yardımcısı Farhan Haq yaptığı açıklamada, projenin tamamlanması ve Kızıldeniz'de kalan çevresel tehdidin ortadan kaldırılması için ek finansmana ihtiyaç duyulacağını söyledi.

“İşi bitirin”

Guterres ayrıca projeye finansman sağlayan çok sayıda ülkeye, kurumsal ve hayırsever bağışçılara ve vatandaşlara teşekkür etti.  Bağışçıları projenin tam olarak sonuçlandırılması için desteklerini arttırmaya çağırdı.

Eylül 2021'den bu yana Safer'le ilgili BM sistemi çapındaki çabalara liderlik eden BM Yemen Mukim ve İnsani Yardım Koordinatörü David Gressly de aynı yönce bir mesaj verdi.

"Bugün büyük bir dönüm noktası" dedi. "Olağanüstü bir küresel koalisyon, en kötü senaryo olan Kızıldeniz'de feci bir petrol sızıntısını önlemek için BM şemsiyesi altında bir araya geldi. BM'nin başlattığı işi bitirmeliyiz."

Barış için umutlar

UN News'e konuşan Gressly, FSO Safer'deki petrolün iyi durumda olduğunu, yani satılabileceğini, bunun için de Yemen'in savaşan tarafları arasında müzakere edilmesi gerektiğini belirtti.

Gressly, BM'nin potansiyel olarak bir güven fonu veya emanet hesabı oluşturmak da dahil olmak üzere "arabulucu" olmayı teklif ettiğini ancak henüz bir karara varılmadığını söyledi.

"Aslında bu özel çözümü tercih etmemizin nedenlerinden biri, hem tarafların petrolün satışını kabul etmelerinin karmaşıklığı hem de petrolün aslında birden fazla tarafa ait olması nedeniyle yasal mülkiyet sorunlarıyla yüzleşmek zorunda kalmamaktı" dedi.

"Dolayısıyla, bu sorunu çözmek için aylar hatta yıllar harcamaktansa, ki bu süre zarfında Safer batabilirdi, petrolün satışına bir çözüm bulmak için gereken süreye kadar önce petrolü çıkarmayı tercih ettik."

Gressly ayrıca sıradan Yemenlilerin, siyasi yelpazenin neresinde dururlarsa dursunlar, petrol transfer operasyonunun sonuçlanmasından "çok mutlu" olduklarını bildirdi.

"Hepsi bunun Yemen halkı için gerçek bir tehdit olduğunu biliyor, bu yüzden sonunda bittiği için rahatlama var" dedi.

"Bence ikinci olarak, eğer gerçekleşirse petrol satışının Yemen halkına da fayda sağlayacağı umudu var.  Üçüncü olarak da elbette barış sürecinin hızlandırılması için bir ivme ve beklenti yaratıyor. Bunun için de daha fazla umut yaratıyor."