Uluslararası Adalet Divanı iklim konusunda devreye giriyor

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 29 Mart tarihli oturumunda, ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele yükümlülükleri  hakkında Uluslararası Adalet Divanı'nın mütalaasına başvurmayı oy birliği ile karara bağladı.

İklim değişikliğinin gelişmekte olan küçük ada devletleri üzerindeki olumsuz etkilerine ve iklim adaletine odaklanan karar tasarısı, kasırgadan zarar gören Pasifik Ada ülkesi Vanuatu tarafından sunulmuş ve 17 ülkenin oluşturduğu bir "çekirdek grup" tarafından desteklenmişti.

Uluslararası Adalet Divanı BM'nin başlıca yargı organı. Tavsiye niteliğindeki danışma görüşleri yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, ahlaki ağırlık taşıyor. 

Daha cesur adımlar atmak

Oylama öncesinde konuşan BM Genel Sekreteri António Guterres, Divanın tavsiye niteliğindeki görüşlerinin büyük önem taşıdığını belirtti.

Guterres, "Eğer böyle bir görüş verilirse, Genel Kurul'a, BM'ye ve Üye Devletlere, dünyamızın çaresizce ihtiyaç duyduğu daha cesur ve daha güçlü iklim eylemlerini gerçekleştirme konusunda yardımcı olacaktır" ifadesini kullandı.

Kritik bir 10 yıl

Guterres, bu ay açıklanan ve son 200 yılda küresel ısınmanın neredeyse tamamından insanların sorumlu olduğunu teyit eden en son iklim raporuna işaret etti.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından hazırlanan rapor küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi seviyelerin 1.5 santigrat derece üzerinde sınırlandırılmasının mümkün olduğunu ancak zamanın daraldığını ortaya koyuyor.

İklim adaleti ve işbirliği

BM Genel Sekreteri şimdi iklim eylemi ve iklim adaletinin zamanı olduğunu vurgulayarak "İklim krizinin üstesinden ancak halklar, kültürler, uluslar ve nesiller arasında işbirliği ile gelinebilir. İklim adaletsizliği bölünmeleri besliyor ve küresel iklim eylemini felce uğratma riski yaratıyor" uyarısında bulundu. 

Vanuatu Başbakanı Alatoi Ishmael Kalsakau, 1.5 santigrat derece hedefine ulaşma konusundaki kararlılığın "hala ihtiyaç duyulandan çok uzak olduğunu" ve Uluslararası Adalet Divanı’nın tavsiye kararının iklim krizinin ele alınmasına yönelik küresel çabalara fayda sağlayacak ve işbirliğini daha da artıracak bir netlik sağlayabileceğini söyledi. 

Kararın nihai metninin uzun istişareler ve müzakereler sonucunda ortaya çıktığını ifade eden Kerry, bu girişime ilham veren Pasifik'teki genç hukuk öğrencilerinin oynadığı önemli rolün de altını çizdi.

'Dönüm noktası niteliğinde bir karar'

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, "dönüm noktası niteliğindeki kararı" memnuniyetle karşılayan bir açıklama yayınladı.

Türk, Uluslararası Adalet Divanı’nın görüşerinin "küresel ısınmayı durdurmak ve iklim kaynaklı insan hakları zararlarını sınırlamak ve düzeltmek için gerekli olan acil, iddialı ve adil iklim eylemi için önemli bir katalizör olabileceğini" söyledi.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri ofisinin iklim değişikliğinin insan hakları üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde belgelediğini ve Devletlerin ve diğer aktörlerin insan hakları yükümlülüklerini ortaya koyduğunu söyledi. 

Türk, "Devletlerin iklim değişikliğini hafifletme ve uyum sağlama - ve iklim değişikliğinden kaynaklanan kayıp ve zararı ele alma - yükümlülükleri vardır" dedi.  "Uluslararası Adalet Divanı önündeki bu son derece önemli süreçte bu uzmanlığımızı paylaşmak için sabırsızlanıyoruz” diye de ekledi.