Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) Acil Durum Komitesinin yeni koronavirüs (2019-nCoV) salgınına ilişkin ikinci toplantı bildirgesi

30 Ocak 2020 

Bildirge 

Cenevre, İsviçre

Acil Durum Komitesi’nin; yeni 2019 koronavirüsün Çin Halk Cumhuriyeti’nde ortaya çıkması ve diğer ülkelere sıçramasına yönelik ikinci toplantısı, Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) (2005) kapsamında ve Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü başkanlığında 30 Ocak 2020 tarihinde Cenevre saati (CEST) ile 13.30-18.35 saatleri arasında gerçekleştirilmiştir.  Komitenin görevi, Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu beyanı konusunda son kararı verecek olan Genel Direktör’e tavsiyelerde bulunmaktır. Bunun yanı sıra Komite, halk sağlığı tavsiyelerinde bulunur ya da uygun görüldüğü takdirde resmi Geçiçi Tavsiyeler sunar.

Toplantı süreçleri 

Acil Durum Komitesi üyeleri ve danışmanları bir telekonferans toplantısı gerçekleştirmiştir.

Genel Direktör, Komiteyi selamlayarak destekleri için teşekkür etmiştir. Sözü, toplantı başkanı Profesör Didier Houssin’e bırakmıştır.

Profesör Houssin de Komiteyi selamlayarak sözü Sekreterliğe bırakmıştır.

Uyum, risk yönetimi ve etik biriminden bir temsilci, Komite üyelerini rolleri ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmiştir.

Komite üyelerine gizlilik ilkesi ve çıkar çatışması oluşturabileceği düşünülen kişisel, mali ya da profesyonel bağlantılarını açıklama sorumlulukları hatırlatılmıştır. Toplantıda mevcut olan her üye incelemeden geçirilmiş ve toplantıyla ilişkilendirilebilecek herhangi bir çıkar çatışması bulunmamıştır. Bir önceki toplantıdan sonra herhangi bir değişiklik olmamıştır.

Toplantı başkanı, gündemi açıklamış ve sunum yapacak kişileri tanıtmıştır.

Çin Halk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı temsilcileri mevcut durum ve alınan halk sağlığı önlemleri hakkında bilgi vermiştir. Mevcut durumda ülke çapında 7711 doğrulanmış ve 12167 şüpheli vaka bulunmaktadır. Doğrulanan vakalar içerisindeki 1370 vakanın durumu ağır seyretmektedir, 170 kişi ise hayatını kaybetmiştir. 124 kişi ise iyileşerek hastaneden taburcu olmuştur.

Dünya Sağlık Örgütü Sekreterliği diğer ülkelerdeki durum hakkında bilgi vermiştir. Mevcut durumda 18 ülkede 83 vaka bulunmaktadır. Bu vakalardan sadece yedisinin Çin’e seyahat öyküsü bulunmamaktadır. Çin dışındaki 3 ülkede insandan insana bulaşa rastlanmıştır. Bu vakalardan bir tanesinin durumu ağır seyretmektedir, şu ana kadar hayatını kaybeden olmamıştır.

İlk toplantısında Komite, bu olayın Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu oluşturup oluşturmadığına dair farklı görüşler dile getirmiştir. Bu toplantı sonrasında Komite, durumun Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu oluşturmadığı sonucuna varmıştır ancak Komite üyeleri durumunun aciliyeti hakkında mutabakata varmış ve Komitenin sonraki gün toplantısına devam etmesi gerektiği konusunda tavsiyede bulunmuştur.

Doğrulanmış vakaları bildiren diğer ülkelerin ve vaka sayılarındaki önemli artışlar ışığında bu ikinci toplantı gerçekleştirilmiştir.

Sonuç ve tavsiyeler 

Komite, Çin hükümetinin en üst düzeyde gösterdiği siyasi taahhütte ve önderliğe, şeffaflığa gösterdikleri öneme, mevcut salgının incelenmesine ve kontrol altına alınması konusundaki çabalarına teşekkür etmiştir. Teşhis araçlarının hızlıca geliştirilebilmesi, diğer ülkelerin de virüsü hızlıca tanımlayarak kendilerini koruyabilmeleri için Çin, virüsü hızlıca tanımlayarak sekans dizisini paylaşmıştır.

Daha fazla yayılımı önlemek için çok sektörlü kapsamlı yaklaşımlar ve DSÖ ile günlük iletişim, ülkenin aldığı güçlü önlemler arasındadır. Çin, veri ve biyolojik materyal paylaşmakta, virüsün bulaş potansiyeli ve şiddeti hakkında çalışmalar yapmakta ve diğer il ve bölgelerde de halk sağlığı önlemleri almaktadır. Destek gereken diğer ülkelerle de iş birliği içerisinde çalışmayı da kabul etmiştir. Çin’in aldığı önlemler sadece Çin için değil, bütün dünya için de önem taşımaktadır.

Komite, DSÖ ve paydaşlarının önderliklerine teşekkür etmiştir.

Komite, Çin ve Wuhan dışında insandan insana bulaşın gerçekleştiğini, bir ayda beş DSÖ bölgesinde vakaların bildirildiğini ve birçok bilinmeyenin olduğunu açıklamıştır.

Komite; ülkelerin, hastalık riskine uygun olacak şekilde insanların yakın temasının önlenmesine ilişkin önlemlerin teşvikine yönelik ve temasların izlenmesi, vakaların erken teşhisi, izole edilmesi ve tedavisine yönelik güçlü önlemleri aldıkları sürece virüsün yayılmasının önüne geçilebileceğini düşünmektedir. Durum gelişmeye devam ettikçe, enfeksiyonun yayılmasını azaltmaya ve önlemeye yönelik stratejik hedeflerin de aynı şekilde ilerleyeceği göz önünde bulundurulmalıdır. Komite, salgının şu anda Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu kriterlerini karşıladığını belirterek aşağıdaki tavsiyelerin Geçici Tavsiye olarak yayınlanmasını teklif etmiştir.

Komite, Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu deklarasyonunun, Çin’in ve Çin halkının bu salgının ön saflarında, şeffaflıkla ve başarı umuduyla aldıkları eylemler için bir destek ve takdir olarak görülmesi gerektiğini vurgulamıştır. Hazır olma konusunda desteğe ihtiyaç duyabilecek dünyanın diğer bölgelerindeki küresel dayanışma ihtiyacı doğrultusunda Komite, küresel bir çabaya ihtiyaç duyulabileceğini belirtmiştir. 

Dünya Sağlık Örgütü’ne Tavsiyeler 

Komite, ulusal ve yerel uzmanların bulunduğu, Çin’e gidecek disiplinler arası teknik DSÖ misyonuna teşekkürlerini iletmiştir. Misyon; salgını kontrol altına alma çabalarını, sağlık tesislerinde ve toplumda insandan insana bulaşın durumunu, hastalığın klinik spektrumu, ciddiyeti ile hayvan kaynağını inceleme çabalarını gözden geçirecek ve bunlara destek verecektir. Bu misyon, başarılı önlemlerin ve tecrübelerin paylaşılmasına olanak sağlayacak, durumun ve ciddiyetinin anlaşılmasına yardımcı bilgileri uluslararası kamuoyuna sunacaktır.

Komite, risk yönetimi önlemlerinin bilgilendirilmesi için olası kaynağın tam açıklanamayan değişimi üzerinde çalışılmasının önemini bir kez daha vurgulamıştır.

Komite ayrıca, yerel bulaş döngülerinin meydana gelip gelmediğini anlamak için patojen gen dizilimi de dahil olmak üzere Hubei dışındaki bölgelerde sürveyansın artırılması gerektiğini vurgulamıştır.

Bu salgının küresel çapta en iyi şekilde nasıl sınırlandırılacağının değerlendirilmesi için DSÖ, teknik uzman ağlarından destek almaya devam etmelidir.

Özellikle hassas ülkelerde ve bölgelerde olmak üzere DSÖ, hazır olma ve müdahale için yoğun destek sağlamalıdır.

Potansiyel aşıların, teşhislerin, antiviral ilaçların ve diğer terapötiklerin hızla geliştirilmesi ile düşük ve orta gelirli ülkelerin bunlara ulaşmasını sağlamak için önlemler alınmalıdır.

Yeni koronavirüs ile alakalı bilimsel gelişmelerin ve araştırmaların sürdürülmesine olanak sağlamak ve kapsamlı bir risk iletişimi stratejisi uygulamak amacıyla DSÖ, paydaşları ve iş birliği içerisinde olduğu kurum ve kuruluşların da dahil olduğu geniş ağlarını da dahil ederek bu salgına cevap verebilmek için tüm gerekli teknik ve operasyonel desteği sağlamaya devam etmelidir.

Uluslararası Sağlık Tüzüğü’nün (2005) maddelerinin yeniden müzakereye açılmasına mahal verilmeyecek şekilde, Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu olsa da olmasa da DSÖ, bu iki olasılık için orta düzeyde bir uyarı belirlenmesinin uygunluğunu araştırmaya devam etmelidir.

DSÖ, durumu zamanında şeffaflıkla değerlendirmeli ve kanıta dayalı tavsiyelerini güncellemelidir.

Komite, mevcut bilgiler ışığında herhangi bir ticaret ya da seyahat kısıtlamasına gidilmesini önermemektedir.

Genel Direktör, 2019-nCoV’u Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu olarak beyan etmiş ve Komitenin tavsiyelerini kabul ederek bu tavsiyeleri Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) kapsamında Geçici Tavsiyeler olarak bildirmiştir. 

Çin Halk Cumhuriyeti

• Salgının kontrol altına alınmasına yönelik müdahale önlemleri, nüfusa yönelik alınmış önleme ve koruma önlemleri ile salgının gelişimi hakkında halkı düzenli olarak bilgilendirmek için kapsamlı bir risk iletişimi stratejisinin uygulanmasına,
• Mevcut salgının kontrol altına alınması için halk sağlığı önlemlerinin güçlendirilmesine,
• Sağlık çalışanlarının korunduğundan ve sağlık sisteminin talebi karşılayabildiğinden emin olmaya,
• Çin genelinde aktif vakaların tespit edilmesinin ve sürveyansın güçlendirilmesine,
• Bu salgının gelişimini ve epidemiyolojisini anlamaya yönelik araştırmaları ve bu salgını kontrol altına almaya yönelik çalışmaları sürdürmek için DSÖ ve paydaşlarıyla iş birliği yapmaya,
• İnsan vakalarında ilgili verileri paylaşmaya,
• Salgının zoonotik kaynağını belirlemeye ve özellikle salgının yayılım potansiyeli hakkında bilgileri mevcut hale gelir gelmez DSÖ ile paylaşmaya ve
• Uluslararası trafiğe yapılan müdahaleleri en aza indirirken detaylı inceleme ve tedavi için semptomatik yolcuların erken tespiti amacıyla uluslararası havalimanları ve limanlarda çıkış yapan yolcuların taranmasına devam etmelidir.

Tüm ülkeler

Herhangi bir ülkede uluslararası bulaş yoluyla vakaların ortaya çıkma olasılığı vardır. Bu sebeple, bütün ülkeler tüm veriler DSÖ ile paylaşmayı, 2019-nCoV enfeksiyonunun daha da yayılmasını önlemeyi, temas takibini, karantina durumlarını ve vaka yönetimini, erken tespit ve aktif sürveyansı da içeren kontrol altına alma yöntemleri için hazırlıklı olmalıdır. Dünya Sağlık Örgütünün internet sayfasından teknik bilgilere ulaşılabilir. 

Tüm ülkelere, UST kapsamında tüm bilgileri yasal olarak DSÖ ile paylaşmaları gerektiği hatırlatılmaktadır.

2019-nCoV’nin herhangi bir hayvanda tespiti (hayvanın türü, tanı testleri ve ilgili epidemiyolojik bilgiler de dahil olmak üzere) Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’ne (OIE) yeni ortaya çıkan hastalık olarak bildirilmelidir.

Ülkeler, insan enfeksiyonunun azaltılmasına, ikincil bulaşın ve uluslararası yayılmanın önlenmesine ve virüs ile hastalık hakkında bilgilerin artırılmasına aktif katılım, iş birliği ve çok sektörlü iletişim yoluyla uluslararası cevaba katkı sağlamanın yanı sıra, araştırmaların ilerletilmesine katkı sağlamaya fazladan önem göstermelidir.

Komite, mevcut bilgiler ışığında herhangi bir ticaret ya da seyahat kısıtlamasına gidilmesini önermemektedir.

UST’de belirtildiği üzere ülkeler uyguladıkları herhangi bir seyahat kısıtlamasını DSÖ’ye bildirmelidir. UST’nin 3. maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca damgalamayı ya da ayrımcılığı öne çıkaran eylemlerden kaçınılmalıdır.

Komite, Genel Direktör’den bu konularda daha fazla tavsiyede bulunmasını ve gerekirse, hızla gelişen bu durum göz önünde bulundurularak, her bir vaka bazında yeni önerilerde bulunmasını istemiştir.

Küresel Toplum 

Yeni bir tür koronavirüs ortaya çıkmış olduğu ve daha önceki benzer koronavirüslerin ortaya koyduğu üzere bu durum düzenli bilgi paylaşımı ve araştırma konusunda önemli çabalar gerektirdiği için, UST’nin (2005) 44. maddesi uyarınca bu yeni virüsün kaynağını ve insandan insana bulaşın tam potansiyelini tanımlamak, vakaların olası yayılımı için hazır olmak ve gerekli tedaviler konusundaki araştırmaları geliştirmek amacıyla küresel toplum, birbirlerini desteklemeye, dayanışma ve iş birliği içerisinde olmaya devam etmelidir.

Düşük ve orta gelirli ülkelerin bu olaya cevap verebilmelerinin yanı sıra potansiyel aşılara, teşhislere, antiviral ilaçlara ve diğer terapötiklere erişim sağlayabilmelerine destek sağlanmalıdır.

UST’nin 43. maddesi uyarınca, uluslararası trafiği önemli ölçüde etkileyecek ek sağlık önlemleri alan (uluslararası yolcuların, bagajların, kargoların, konteynırların, sevkiyatların, malların ya da benzeri malzemelerin ülkeye giriş ya da ülkeden çıkışlarının engellenmesi ya da bu eylemlerin 24 saat geciktirilmesi) Taraf Devletler, bu önlemlerin halk sağlığı gerekçelerini ve uygulanmasındaki sebeplerini uygulamanın başlamasından itibaren 48 saat içinde Dünya Sağlık Örgütü’ne bildirmekle yükümlüdür.  DSÖ, gerekçeleri gözden geçirerek ülkelerden önlemleri yeniden ele almalarını isteyebilir. DSÖ, alınan önlemler ve gerekçeler ile ilgili bilgileri diğer Taraf Devletlerle paylaşmakla yükümlüdür.

Acil Durum Komitesi, Genel Direktörün takdirine bağlı olarak üç ay içerisinde ya da daha erken bir süreçte yeniden toplanacaktır.

Genel Direktör, Komiteye katkılarından dolayı teşekkür etmiştir.