BM Genel Sekreteri Guterres: Dünya için 5 alanda alarm zilleri çalıyor

Birlemiş Milletler (BM) Genel Kuruluna 2022 önceliklerini açıklayan BM Genel Sekreteri António Guterres, ”Kesin olan tek şeyin daha fazla belirsizlik" olduğu bir dönemde, ülkeleri dünya için yeni, daha umutlu ve eşitlikçi bir yol belirlemek üzere birlik olmaya çağırdı.

Guterres, 21 Ocak’ta yaptığı konuşmada “Küresel seviyede beş alanda alarm zilleri çalıyor ve herkesin bunlara karşı seferber olması gerekiyor” dedi. Söz konusu beş alanın ise COVID-19 salgını, ahlaki olarak iflas etmiş bir küresel finansal sistemi, iklim krizi, siber alandaki hukuki boşluk ve güç kaybeden barış olduğunu belirtti.

Bu alanlarda “ülkelerin acil durum moduna geçmesi” gerektiğini belirten Guterres, bugün atılacak adımların önümüzdeki dönemde küresel gidişatı belirleyeceğini vurguladı.

Alarm 1: COVID-19 ile mücadele

Guterres, ülkelere “COVID-19 ile mücadelede acil durum moduna geçme” çağrısında bulunarak, koronavirüsün yayılmasını durdurmanın her yerde gündemin birinci maddesi olması gerektiğini söyledi.

Guterres, aynı zamanda virüsün, insan haklarını erozyona uğratmak, sivil alanı ve özgürlükleri kısıtlamak veya orantısız kısıtlamalar getirmek için bir “bahane” olarak kullanılamayacağını da sözlerine ekledi.

“Eylemlerimiz bilime ve sağduyuya dayanmalıdır. Bilim açık: Aşılar işe yarıyor. Aşılar hayat kurtarıyor” diyen Genel Sekreter,  geçen yıl insanların yüzde 40’ının, bu yıl ise yüzde 70’inin aşılanmasına yönelik stratejiye rağmen aşı eşitsizliğinin yaygın şekilde varlığını sürdürdüğünü ifade etti.

Daha zengin ülkelerin, Afrika'daki ülkelerden yedi kat daha yüksek aşılama oranlarına sahip olduğunu, bunun da kıtanın yüzde 70 hedefine ancak 2024 Ağustos ayında ulaşabileceğini gösterdiğini belirten Guterres, her ay 1,5 milyar doz aşı üretilmesine rağmen, aşı dağıtımının “skandal bir şekilde eşitlikten uzak” olduğunu söyledi.

"Virüsün orman yangını gibi yayılması yerine aşılamanın orman yangını gibi genişlemesine ihtiyacımız var" diyen Guterres, tüm ülkeleri ve üreticileri COVAX dayanışma girişimine katkıda bulunmaya çağırdı.

Ayrıca, aşılar hakkındaki yanlış bilgi "salgınıyla" mücadeleye ilave olarak Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün yetkisinin güçlendirilmesi de dahil olmak üzere alınacak önemlerle gelecekteki salgınlara karşı hazırlıklı olunması gerektiğinin altını çizdi.

Alarm 2: Küresel finans sisteminin reformu

Küresel finansal sistemin başarısızlığını vurgulayan Gurterres, “Durumu açıkça ortaya koymak lazım: küresel finans sistemi ahlaki açıdan iflas etmiş durumda. Zenginleri kayırırken yoksulları cezalandırıyor” dedi.

Sistemin, salgın gibi finansal şoklar yaratan durumlara karşı ekonomileri destekleyerek istikrarı sağlaması gerektiğini, ancak orantısız yatırımların krizden dengesiz bir şekilde toparlanmaya yol açtığını söyledi.

Salgının başlangıcından bu yana, Genel Sekreter gelişmekte olan ülkeleri daha iyi desteklemek için küresel finansal sistemde reform çağrısında bulunuyor.

Guterres, ülkeleri söz konusu reformları desteklemeye bu yıl da çağırmaya devam edecek.

Alarm 3: İklim acil durumu 

Ülkelerin iklim krizine karşı “acil durum moduna” geçmekten başka seçeneği olmadığını belirten Guterres, küresel ısınmanın sanayi öncesi döneme oranla 1,5 derece ile sınırlanmasını öngören Paris Anlaşmasının hedeflerine ulaşılmasından uzak olunduğuna dikkat çekti.

Guterres, kömürden yenilenebilir enerjiye geçişte ihtiyaç duyan tüm ülkelere mali ve teknik destek sağlayacak koalisyonların oluşturulması için de çağrıda bulundu.

Alarm 4: Teknoloji ve siber alan 

Teknolojinin insanlık için olağanüstü olanaklar sunduğu, ancak “büyüyen dijital kaosun en yıkıcı güçlere fayda sağlarken sıradan insanların fırsatlara erişimini engellediği” uyarısındı bulunan Guterres, dünya genelinde çevrimdışı olan yaklaşık üç milyar insana internet erişimi sağlanması gerektiğini, aynı zamanda da verilerin kötüye kullanımı, yanlış bilginin yayılması ve siber suçlara karşı önlem alınmasına ihtiyaç duyulduğunu sözlerine ekledi.

Guterres ilave olarak ülkeleri, basında “katil robotlar” olarak ifade edilen ölümcül otonom silahları yasaklama çalışmalarını hızlandırmaya ve biyoteknoloji ve nöroteknoloji için yeni yönetişim çerçevelerini düşünmeye başlamaya çağırdı.

Alarm 5: Barış ve Güvenlik 

Guterres, Dünyanın 1945 yılından bu yana en fazla sayıda çatışma ile karşı karşıya bulunduğunu, böyle bir dönemde en fazla ihtiyacın barışa duyulduğunu söyledi.

Genel Sekreter BM’nin barışın inşası için çalışmaya kararlı olduğunu bu kapsamda dünyanın dört bir yanında uluslararası topluluğu harekete geçirmek için çaba harcamayı sürdürdüğünü belirtti.

Guterres, BM Güvenlik Konseyini sorunlara çözüm için birlik olmaya çağırdı.